Nhiều chuyên gia và đại biểu Quốc hội đều khẳng định như vậy khi trao đổi với chúng tôi về đề xuất bổ sung quy định tính điểm đối với bằng lái vào dự án Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ.

Sẽ buộc tài xế phải ý thức hơn

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại biểu Trịnh Xuân An, ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng – An ninh, cho biết nhiều quốc gia đã thực hiện tính điểm với bằng lái và cho thấy tính hiệu quả như một cách đánh giá thái độ của tài xế đối với vi phạm. Buộc tài xế phải ý thức hơn nữa để không bị tước giấy phép lái xe rồi phải học lại, thi lại mới được cấp giấy phép lái xe trở lại. “Do đó, việc đưa tính điểm bằng lái đối với tài xế vào dự án Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ là phù hợp”, ông An nói. Cũng theo ông An, có thể học kinh nghiệm của một số nước, đưa ra mức 16 hoặc 20 điểm đối với bằng lái. Nếu tài xế vi phạm, tùy theo các lỗi sẽ bị trừ từ mức thấp nhất là 1 điểm, tới một mức điểm tối đa bao nhiêu sẽ bị hủy bằng, phải học, thi lại. “Tuy nhiên, không phải lỗi nào cũng trừ điểm, mà những lỗi như vi phạm tốc độ nghiêm trọng, vượt đèn đỏ gây nguy hiểm sẽ bị trừ mức điểm cụ thể. Với những lỗi nghiêm trọng và thường xuyên tái phạm hay gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng có thể bị trừ hết điểm, tịch thu bằng lái…”, ông An đề xuất. Trong khi đó, thiếu tướng Nguyễn Tiến Nam, viện trưởng Viện khoa học hình sự Bộ Công an (đại biểu tỉnh Quảng Bình), cho rằng công tác quản lý người lái xe sau sát hạch vẫn bị bỏ ngỏ, dẫn đến nhiều trường hợp lái xe không đủ sức khỏe, tâm thần hoặc nghiện ma túy… Do đó, ông Nam đề nghị cần nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quản lý người lái xe sau sát hạch, cấp giấy phép lái xe… Đặc biệt, phải có cơ chế phối hợp chặt chẽ trong quản lý, trao đổi thông tin giữa cơ quan xử phạt về trật tự an toàn giao thông đường bộ và cơ quan quản lý giấy phép lái xe. Cũng theo ông Nam, cần bổ sung quy định về tính điểm giấy phép lái xe, trừ điểm giấy phép lái xe và coi đây là một biện pháp quản lý nhà nước, không phải hình thức xử phạt vi phạm hành chính. “Thực tế có nhiều người liên tục vi phạm luật giao thông trong một thời gian ngắn nhưng chế tài xử lý chưa đủ mạnh. Nhiều nước đang áp dụng biện pháp này như một cách để đánh giá thái độ của tài xế đối với vi phạm, buộc họ phải ý thức hơn nữa, nếu không sẽ bị tước giấy phép lái xe và phải học lại, thi lại mới được cấp bằng trở lại”, ông Nam nói. Đại biểu Thích Đức Thiện (đoàn Điện Biên) cũng cho hay thời điểm ông thi và lấy bằng lái xe ở bang California (Mỹ) cũng áp dụng quy định, nếu tài xế vi phạm sẽ bị trừ điểm tùy theo mức độ các lỗi cụ thể. Khi bằng lái trừ hết điểm sẽ bị thu hồi và bị phạt hành chính. Do vậy, ông Thiện đề nghị cần phải có quy định trừ điểm bằng lái xe trong Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ để đảm bảo an toàn giao thông.

Cần hệ thống kết nối đồng bộ toàn quốc

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Quyền, chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, ủng hộ đề xuất nên bổ sung quy định về trừ điểm đối với bằng lái của tài xế vi phạm. Trong thực tế, theo ông Quyền, từ năm 2020, quy định trừ điểm giấy phép lái xe với người vi phạm đã được đưa vào dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, đề xuất này đã bị loại bỏ. Với điều kiện công nghệ thông tin, chuyển đổi số đã phát triển như hiện nay, theo ông Quyền, việc thực hiện hình thức trừ điểm bằng lái thuận tiện, dễ dàng hơn so với trước đây. Cũng theo ông Quyền, nếu áp dụng được hình thức trừ điểm bằng lái sẽ có nhiều mặt lợi như giúp cơ quan quản lý giám sát, theo dõi, đánh giá được việc chấp hành pháp luật của tài xế. Phía doanh nghiệp, cơ quan cũng quản lý được và xem xét ký hợp đồng lao động, giám sát việc tài xế chấp hành các quy định trong suốt quá trình làm việc. “Nếu thực hiện chắc chắn sẽ mất một khoản chi phí để xây dựng hệ thống phần cứng, phần mềm, nhân lực quản trị hệ thống. Nhưng cơ quan quản lý sẽ có nghiên cứu, tính toán để cho mức chi phí phù hợp nhất”, ông Quyền nêu. Chuyên gia giao thông Phan Lê Bình khẳng định việc tính điểm, trừ điểm đối với bằng lái là biện pháp có ưu điểm nhiều hơn so với cách xử phạt đang được áp dụng. Cụ thể, biện pháp này sẽ mang tính răn đe nhiều hơn đối với tài xế, buộc tài xế phải có ý thức, cân nhắc rất kỹ để tránh vi phạm. Trong khi đó, với biện pháp xử phạt từng lần một và giữa lần trước với lần sau không có liên thông với nhau, không bị ảnh hưởng gì đến bằng lái nên chưa đủ sức răn đe. Các biện pháp xử phạt hiện nay cũng không có tác dụng ngăn ngừa là vi phạm lần 1 không dám vi phạm lần 2, lần 3. “Còn cơ chế điểm sẽ có khung điểm trừ, ví như đến 20 điểm sẽ tước bằng lái và vi phạm vượt đèn đỏ lần 1 phạt 2 điểm, lần 2 phạt tiếp 2 điểm, tài xế chỉ còn 16 điểm để sử dụng. Như vậy, họ sẽ phải e dè hơn, không dám tiếp tục vi phạm. Với tác dụng răn đe này sẽ đóng góp tốt hơn vào đảm bảo trật tự an toàn giao thông”, ông Bình nhấn mạnh. Tuy nhiên theo ông Bình, để làm được biện pháp này sẽ có những khó khăn do đòi hỏi cần có hệ thống số hóa, kết nối về dữ liệu của tài xế thống nhất trên toàn quốc. “Trước đây hệ thống của chúng ta chưa làm được như vậy nên dù có muốn thực hiện việc trừ điểm bằng lái cũng không làm được. Còn hiện nay với sự phát triển của công nghệ thông tin, số hóa dữ liệu, nhất là với ứng dụng VNeID mà Bộ Công an đang triển khai đã bắt đầu thấy khả năng thực hiện khả thi”, ông Bình nói. Song ông Bình cũng chỉ rõ khi thực hiện làm chắc chắn sẽ tốn thêm chi phí đầu tư về hệ thống, máy chủ, dữ liệu… Việc này nếu được thông qua, các cơ quan chức năng sẽ phải nghiên cứu, tính toán, đưa ra phương án cụ thể để thực hiện. “Nhưng bù lại, chúng ta có sự răn đe mạnh hơn với người vi phạm. Khi cân nhắc giữa hai vấn đề này thì việc đưa vào áp dụng tính điểm bằng lái có lợi hơn”, TS Bình đánh giá.